ساقه شیرهای صنعتی

ساقه شیرهای صنعتی وسيله ای است كه موجب حركت بندآور در بدنه شير ميشود. در شيرهايي كه حركت بندآور خطي است، چه عمود بر جهت جريان سيال باشد و چه مخالف آن، ساقه نيز حركت خطي خواهد داشت. حركت ساقه ميتواند به دو شكل باشد، يكي حالتي كه خود ساقه نيز همراه بندآور حركت خطي داشته باشد و ديگري اينكه ساقه در محل خود ثابت بماند. در حالت اول شير را اصطلاحاَ شير Rising stem یا شيرهايي با ساقه های بالا رونده مي نامند. باز يا بسته بودن اين نوع شيرها را مي توان با يك نگاه به ساقه شير تشخيص داد.

بالا بودن ساقه شیرهای صنعتی به معني باز بودن شير است و پايين بودن آن به معني بسته بودن شير مي باشد. در اين شيرها بايد حتماً فضايي در بالاي شير، جهت حركت عمودي ساقه در نظر گرفت. در جاهايي كه محدوديت فضا از مسائل مهم طراحي باشد يا احتمال ضربه خوردن ساقه وجود داشته باشد،استفاده از اين نوع شيرها چندان متداول نيست.

در اين نوع شيرها معمولاً با توجه به سيال سرويس و مقاومت شيميايي ساقه در برابر آن، ميتوان رزوه های روی ساقه را داخل يا خارج از محيط داخلي شير قرار داد. اگر سيال سرويس سيالي خورنده باشد، بهتر است براي بالاتر بردن عمر مفيد شير، رزوه های ساقه در تماس با سيال سرويس قرار نگرفته و در خارج از بدنه شير تعبيه شوند. البته در اين نوع شيرها كه به آنها Rising stem-Outside screw نيز مي گويند.

ساقه در معرض جذب گرد و خاك و تشكيل رسوب در سطوح ميان رزوه ها قرار مي گيرد، كه در صورت تميز نشدن مداوم، مي تواند عملكرد شير را مختل نمايد. نوع ديگر شيرها كه رزوه های ساقه در داخل بدنه آنها قرار دارند، معمولاً در مواردی استفاده ميشوند كه سيال غير خورنده و تميز باشد. به اين نوع شيرها Rising stem- Inside screw گفته مي شود. عموماً اين طراحي تنها در شيرهاي كروی نصب شده در خطوط انتقال آب تصفيه شده و تميز كه فاقد ذرات معلق جامد باشد، به كار گرفته مي شود.

در نوع دومِ شيرها از نظر حركت ساقه ، وضعيت ساقه شير مستقل از وضعيت بندآور، ثابت مي ماند. در اين نوع شيرها كه به آنها Non-rising stem مي گويند، اگرچه نياز به فضاي كمتري براي نصب شير وجود دارد، اما آگاهي از وضعيت بندآور بدون تغيير وضعيت آن غير ممكن مي شود. رزوة ساقه اين نوع شيرها تنها مي تواند در داخل بدنه قرار داشته باشد. براي به حركت درآوردن ساقه از وسيله اي به اسم Hand wheel استفاده مي شود.

اين عضو معمولاً در شير هاي ربع گرد، به شكل يك دستگيره است؛ اما در ديگر شيرها عموماً به شكل دايره مي باشد. مهمترين نقش Hand wheel ،تبديل نيروي بهره بردار به نيرويي است كه بتواند بندآور را حركت دهد. لذا در شيرهاي بزرگ، براي جابجايي يك سانتي متري بندآور، بايد Hand wheel را چندين دور چرخاند.