سافت استارتر چیست؟
سافت استارتر در یک جمله یعنی راه اندازی نرم در الکتروموتورهای سه فاز به طوری که در لحظه راه اندازی موتور جریان مصرفی یا همان جریان لحظه راه اندازی موتور ما بین ۶ الی ۹ برابر جریان نامی آنها از منبع کشیده نشود،معمولا در صنعت اتوماسیون صنعتی ایران در گذشته موتورهای الکتریکی بدون راه اندازه های الکترونیکی راه اندازی می شدند،همانطور که می دانید روشهای مختلفی برای راه اندازی الکتروموتورها وجود دارد که در زیر به انواع آنها و دلیل استفاده از سافت استارتر در صنعت را توضیح خواهیم داد.
- راه اندازی مستقیم
- راه اندازی به صورت ستاره.مثلث
- راه اندازی توسط سافت استارتر
- راه اندازی توسط اینورتر
البته اگر فقط قصد راه اندازی موتور به صورت نرم را داشته باشیم گزینه ۴ یا همان اینورتر برای این مورد صرفه اقتصادی نخواهد داشت زیرا اینورتر این قابلیت را به کاربر می دهد که در تمام مراحل زمانی بتوان کنترل گشتاور و سرعت را انجام داد و از نظر قیمت نسبت ه ۳ روشی قبلی گرانترن خواهد بود.
چرا سافت استارتر
اگر در هنگام راه اندازی موتور از روش های سنتی و راه اندازی مستقیم استفاده نمایید در راه اندازی حرکت های آنی به صورت ضربه ای خواهید داشت که باعث ایجاد آسیب هایی به تجهیزات متصل به موتور و حتی خود موتور می شود که این آسیب ها به شرح زیر می باشند
- فرسودگی و آسیب رساندن به چرخ و زنجیرها
- فرسودگی تسمه و پولی ها
- فرسودگی و آسیب رساندن به کوپلینگ ها و یاتاقان
- کاویتاسیون در پمپ های سیالات مایع
- آسیب دیدن کنتاکتورها در اثر کشیدن جریان بالا از آنها
- افت ولتاژ بر روی شبکه اطراف موتور
که تمام این آسیب ها در نهایت منجر به هزینه های نقدی جهت تعمیرات،خرید قطعات مرتبط با موتور می شود.اما با استفاده از سافت استارتر هم در هنگام راه اندازی و هم در توقف موتور این اتفاق به صورت نرم صورت می پذیرد که از آسیب های ذکر شده جلوگیری میشود.
سافت استارتر چگونه عمل می کند
Soft starter جهت محدود کردن مقدار جریان مصرفی موتور ، مقدار ولتاژ موتور را کنترل می نماید و با کنترل ولتاژ، مقدار جریان کنترل می شود و در لحظه راه اندازی دیگر افزایش جریان نخواهیم داشت،توجه داشته باشید که سافت استارترها بر خلاف اینورتر ها تغییری در مقدار فرکانس موتور نمی دهند و فقط پارارمترهای ولتاژ و جریان تغییر می کند.همانطور که در تصویر زیر مشاهده می نمایید مدارات داخلی یک Soft Starter از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که توضیح این قسمت ها مربوط به الکترونیک صنعتی می باشد ،اما اصلی ترین قسمت این بلوک دیاگرام،بلوک تریستور ها می باشد که وظیفه برش ولتاژ و در نهایت تغییر ولتاژ را انجام می دهد.
بلوک دیاگرام مدارات داخلی یک Soft Starter
اگر بخواهیم توضیح کوتاهی در مورد عملکرد مدار تریستور ها بدهیم باید شما دوست عزیز در مورد عملکرد تریستور ها اطلاعاتی مقدماتی داشته باشید ولی درکل تریستور در واقع همان دیود هایی هستند که توسط یک پایه اضافه به نام گیت کنترل می شوند یعنی تا زمانی که فرمان به پایه گیت اعمال نشود دیود همانند یک کلید باز عمل میکند زمانی که به گیت فرمان اعمال شود نیم سیکل مثبت از برق AC از این کلید عبود داده می شوند و برای اینکه بتوان از ۲ نیم سیکل برق Ac استفاده کرد ۲ عدد تریستور رو به صورت معکوس هم موازی کرده اند و فرمان را به صورت مشترک به گیت های آنها اعمال میکنند که این مدار برای هر فاز از برق سه فاز AC در داخل Soft Starter قرار دارد.
زمان بندی زاویه های آتش تریستور و برش ولتاژ ورودی
در شکل زیر مشاهده میکنید که اگر یک موتور الکتریکی را با روش های مختلف راه اندازی کنیم جریان های خروجی موتور و گشتاور آن در روش های مختلف متفاوت خواهد بود که با مقایسه آنها متوجه خواهید بود که کدام روش مناسب تر خواهد بود.
نمودار جریان و گشتاور خروجی موتور با راه اندازی های مختلف
سافت استارتر کجا کاربرد دارد
- پمپ ها
- کمپرسورها
- فن ها
- میکسرها
- آسیاب ها
- سنگ شکن ها
- کانوایر ها
مزایای سافت استارتر
- حذف جریان و گشتاور لحظه ای در زمان راه اندازی
- افزایش طول عمر موتور و پمپ ها
- افزایش قابلیت اطمینان
- افزایش کارایی راندمان
- کاهش سایز کابلهای موتور به دلیل کاهش جریان موتور
- استارت و استپ بدون ضربه
- صرفه جویی در هزینه ها
معایب سافت استارتر
- تولید هارمونیک
- زمان شتاب گیری به میزان بار بستگی دارد
تصاویری از کاربرد سافت استارتر
-
- کاربرد در پمپ های سانتریفیوژی
-
- کاربرد در فن های سانتریفیوژی
-
- کاربرد در نوارهای نقاله
-
- کاربرد در کمپرسورها
به نظر شما راه اندازی از کدام روش مفید تر خواهد بود؟ نظرات خودتون را با ما در میان بگذارید.
16 دیدگاه
رحمان
با تشکر از شما بابت مقاله بسیار خوبتون
من ی سوالی داشتم؟
قیمت سافت استارتر ها ارزان تر هستش با اینورتر؟؟
استفاده از کدام یک برای ما کاراریی بیشتری داره؟
میلاد موسوی
سلام و عرض ادب
قیمت سافت استارتر ها از اینورتر ها ارزان تر بوده و دلیل آن هم این است که اینورتر امکانات بیشتری در اختیار شما قرار می دهد.
شما برای چه کاربردی نیاز به سافت استارتر دارید؟
mohammad
سلام
خیلی ممنون از مطالب خوبتون
میلاد موسوی
سلام و عرض ادب
خواهش میکنم امیدوارم که مفید واقع شده باشه
موفق و پیروز باشید
هادی
سلام
ممنون از مطالب و نکات آموزنده ای که در عین سادگی در بیان، البته مفید و کاربردی بود.
موفق باشيد
میلاد موسوی
سلام وقت بخیر
هدف از تیم icesi ارائه مطالب تخصصی به بیان ساده می باشد
با تشکر از شما
حمید
سلام مهندس ممنون از مطالبتون
آیا از سافت استارتر میشه در چاه آب هم استفاده کرد؟ موتور چاه آب نیاز داره که بعد از ۱۰ دقیقه راه اندازی بشه
سافت استارتر ها یه همچین قابلیتی ندارن؟؟؟؟؟
سپاس
محمدجواد
سلام
بنده تازه با سایتتون آشنا شدم واقعا عالی هستش
کاش میشد از این صفحه خروجی پی دی اف گرفت
میعاد
سلام,خیلی وقته که از سایتتون استفاده مفید میبرم,اگه پیامی مبنی بر تشکر از جانب من نیست دلیل بر کوتاهی بنده نذارید,مشغله زیاد باعث میشه,این سایت یه مرجع کامل به دنیای کنترله,من لذت میبرم ازین همه سخاوت,مهندس جان لطفا از کنترل بهینه یا تطبیقی هم مطالبی اضافه کنید,همچنین شبکه عصبی,پایدارو پیروز باشید
میلاد موسوی
سلام ارادت
حتما این موارد رو جز اولویت ها قرار میدیم
با تشکر از شما همراه گرامی
محمد حسین صاحبی
سلام. من یک ماشین سازم. حتی با توجه به قیمت بالای اینورتر همیشه راه اندازی با اینورتر را ترجیح میدهم.
میلاد موسوی
سلام، به نظر من بهترین کار رو انجام میدید، تو خطوط تولید معمولا تغییرات زیادی در خط در بعضی مواقع داده میشه که اگر از اینورتر استفاده بشه شاید محدودیتهایی ایجاد نشه.
معمولا تولید کننده های کمتری استفاده از اینورتر را به سافت استارتر در شرایط یکسان ترجیح میدند
یزدان
آیا میشود بجای استفاده از روش کنتاکتوری ستاره مثلث ، موتور را مستقیما بصورت مثلث به سافت استارتر وصل کنیم ؟
میلاد موسوی
برای اتصال سافت استارتر به موتور هم میتونیم به صورت ستاره و هم به صورت مثلث این اتصال رو انجام بدیم.
بسته به شرایط موتور داره، اگر به گشتاور زیاد نیاز دارید میتونید این کار رو انجام بدید و خیالتون هم بابت کنترل جریان لحظه راه اندازی راحت باشه.
محمود
سلام
با اینکه شرایط راه اندازی پنکه با آسیاب متفاوت هست و آسیاب دارای تنش های مکانیکی زیادی است. آیا سافت استارتری که برای یک موتور ۹۰ کیلووات پنکه سفارش دادیم رو میتونیم برای یک موتور ۹۰ کیلووات آسیاب با اعمال تنظیمات استفاده کنیم؟
خیلی متشکرم
میلاد موسوی
سلام وقت بخیر
همانطور که میدونید سافت استارتر به دلیل اینکه برای کنترل جریان ولتاژ را محدود میکنه ،گشتاور هم تا حدی کاهش میده. باید بررسی بشه که اون آسیاب در هنگام راه اندازی به چه میزان گشتاور نیاز داره
اما معمولا آسیاب ها در هنگام راه اندازی به گشتاور راه اندازی زیاد و جریان بالایی نیاز دارند.پیشنهاد میشه استفاده نشه یا لااقل ۲ رنج بالاتر استفاده کنیم و در نهایت پیشنهاد ما اینه که از سافت استارتر برای کاربری های سبک استفاده کنید